Αποθέωση του Ηρακλή

Αμφορέας τύπου Α, 520-510 π.Χ. ύψος 53,5 Munich, Antikensammlungen

Σε μια εντελώς πρωτότυπη σύνθεση o Ηρακλής με έκδηλη την ευδαιμονία του παρουσιάζεται αναγερμένος στην κλίνη. Μπροστά του ένα τραπέζι γεμάτο με διάφορα αντικείμενα. Αριστερά η Αθηνά του προσφέρει ένα λουλούδι. Κάτω από την κλίνη είναι φυτρωμένη μια κληματαριά που διακοσμεί με τα φύλλα της όλη την επιφάνεια.

Χρησιμοποιήθηκε κόκκινο χρώμα για την απόδοση της γενειάδας του Ηρακλή, των φύλλων της κληματαριάς καθώς και στα αντικείμενα στο τραπέζι. Με μαύρο τονίζεται ο κάνθαρος που κρατά ο Ηρακλής και η κύλικα στο τραπέζι. Έντονα διακοσμημένη είναι η κλίνη και ο χιτώνας της Αθηνάς.

Το ίδιο θέμα σε μελανόμορφη εικονίζεται στην άλλη πλευρά του αγγείου, με τη διαφορά ότι πίσω από την Αθηνά εμφανίζεται ο Ερμής και πίσω από τον Ηρακλή ένας οινοχόος βρίσκεται μπροστά σ’ ένα δίνο που στηρίζεται στο υποστατό του.

φιλοσοφούμεν γνησίως τε και ικανώς!

Ορφικός Ύμνος Ηρακλέους (θυμίαμα λίβανον)

Ηρακλή Ορμητικέ, μεγαλοδύναμε, δυνατέ Τιτάνα.
πού έχεις ισχυρά χέρια. ακατάβλητε. πού είσαι γεμάτος από τολμηρούς άθλους, ποικιλόμορφε, πατέρα του χρόνου, είσαι αιώνιος καί παρέχεις ευθυμίαν, απόρρητος (ανέκφραστος), θηριώδης, πού σε ικετεύουν πολλοί, παντοδύναμος· έχεις πανίσχυρη καρδιά, μεγάλην δύναμιν είσαι τοξότης καί μάντις τρώγεις τα πάντα, των πάντων γεννήτωρ (πατήρ), υπέρτατος εξ όλων βοηθός εις όλους συ καταπραύνεις τους ανθρώπους άποδιώκων τα άγρια φύλα (θηρία) επειδή ποθούσες την ειρήνη, πού τρέφει τους νέους, και τιμάσαι με λαμπρότητα Είσαι αυτογέννητος. ακούραστος, υπέροχο της γης βλαστάρι.
Εις τους πρωτογόνους (τους πρωτογεννημένους τους παλαιούς) άστραψες με λάμψεις, ώ θεέ με το μεγάλο όνομα συ γύρω από το κεφάλι σου φέρεις την αυγήν και την μαύρη νύχτα και έκαμες δώδεκα άθλους από την ανατολή έως την δύσιν έχεις μεγάλην πείραν μεταξύ των αθανάτων, είσαι απέραντος και αδιάσειστος έλα μακάριε, και φέρε μας όλα τα μαγικά (μαγευτικά·) φάρμακα των ασθενειών και βγάλε έξω τις καταστρεπτικές ασθένειες, κρατών καί κινών κλάδον στο χέρι σου και με τα ριπτόμενα ιοβόλα βέλη σου απόδιωξε τις βαρείες μοίρες.

῞Ηρακλες ὀμβριμόθυμε, μεγασθενές, ἄλκιμε Τιτάν, καρτερόχειρ, ἀδάμαστε, βρύων ἄθλοισι κραταιοῖς, αἰολόμορφε, χρόνου πάτερ,  ἀίδιέ τε ἐύφρων, ἄρρητ᾽, ἀγριόθυμε, πολύλλιτε, παντοδυνάστα, παγκρατὲς ἦτορ ἔχων, κάρτος μέγα, τοξότα, μάντι, παμφάγε, παγγενέτωρ, πανυπέρτατε, πᾶσιν ἀρωγέ, ὃς θνητοῖς κατέπαυσας ἀνήμερα φῦλα διώξας, εἰρήνην ποθέων κουροτρόφον, ἀγλαότιμον, αὐτοφυής, ἀκάμας, γαίης βλάστημα φέριστον, πρωτογόνοις στράψας βολίσιν, μεγαλώνυμε Παιών, ὃς περὶ κρατὶ φορεῖς ἠῶ καὶ νύκτα μέλαιναν, δώδεκ᾽ ἀπ᾽ ἀντολιῶν ἄχρι δυσμῶν ἆθλα διέρπων,   ἀθάνατος, πολύπειρος, ἀπείριτος, ἀστυφέλικτος· ἐλθέ, μάκαρ, νούσων θελκτήρια πάντα κομίζων, ἐξέλασον δὲ κακὰς ἄτας κλάδον ἐν χερὶ πάλλων, πτηνοῖς τ᾽ ἰοβόλοις κῆρας χαλεπὰς ἐπίπεμπε.

Ηeracles Rides to Olympus - Versailles ceiling painting

ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ ΔΕΣΜΟΤΗΣ - ΑΙΣΧΥΛΟΥ (Θεατρική Παράσταση)

Το «ΘΕΑΤΡΟ ΤΗΣ ΔΕΥΤΕΡΑΣ» παρουσιάζει την παράσταση «Προμηθέας Δεσμώτης» του ΑΙΣΧΥΛΟΥ που δόθηκε στο αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου το 1992 από το Αμφι-Θέατρο, σε σκηνοθεσία ΣΠΥΡΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΑΤΟΥ. Σ' έναν απόκρημνο βράχο του Καυκάσου, ο Ήφαιστος καρφώνει τον Τιτάνα Προμηθέα ύστερα από εντολή του Δία. Οι Ωκεανίδες σπεύδουν να του συμπαρασταθούν. Καταφτάνει ο Ωκεανός σε ρόλο διαμεσολαβητή. Ο Προμηθέας εξηγεί στις Ωκεανίδες τους λόγους που προκάλεσαν τα δεινά του. Στον Καύκασο έρχεται η Ιώ και ο Προμηθέας της αποκαλύπτει τα μελλούμενα. Φτάνει ο Ερμής για να αποσπάσει από τον Προμηθέα το μεγάλο μυστικό. Ο Προμηθέας μένει ακλόνητος στις θέσεις του και ρίχνεται στα Τάρταρα μαζί με τον Χορό, που παραμένει πιστός κοντά του.

ΘΕΑΤΡΟ ΤΗΣ ΔΕΥΤΕΡΑΣ
ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ ΔΕΣΜΩΤΗΣ
Χρονολογία Παραγωγής / Πρώτης Εκπομπής
Τετάρτη, 1 Ιανουαρίου 1992
Κατηγορία
ΘΕΑΤΡΟ ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ

Το «ΘΕΑΤΡΟ ΤΗΣ ΔΕΥΤΕΡΑΣ» παρουσιάζει την παράσταση «Προμηθέας Δεσμώτης» του ΑΙΣΧΥΛΟΥ που δόθηκε στο αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου το 1992 από το Αμφι-Θέατρο, σε σκηνοθεσία ΣΠΥΡΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΑΤΟΥ. Σ' έναν απόκρημνο βράχο του Καυκάσου, ο Ήφαιστος καρφώνει τον Τιτάνα Προμηθέα ύστερα από εντολή του Δία. Οι Ωκεανίδες σπεύδουν να του συμπαρασταθούν. Καταφτάνει ο Ωκεανός σε ρόλο διαμεσολαβητή. Ο Προμηθέας εξηγεί στις Ωκεανίδες τους λόγους που προκάλεσαν τα δεινά του. Στον Καύκασο έρχεται η Ιώ και ο Προμηθέας της αποκαλύπτει τα μελλούμενα. Φτάνει ο Ερμής για να αποσπάσει από τον Προμηθέα το μεγάλο μυστικό. Ο Προμηθέας μένει ακλόνητος στις θέσεις του και ρίχνεται στα Τάρταρα μαζί με τον Χορό, που παραμένει πιστός κοντά του.

Ι Ε Ρ Ε Ι Α

Henry Siddons Mowbray - The mariage of Persepone

Ιέρεια

Πρώτα γυναίκα
και μετά ιέρεια
γεννάς τους μύθους
πάνω στα Πιέρια
Πάνω σ΄ αρχαίο τάφο
φρέσκο χώμα
ποια μυστικά
σε τυραννούν ακόμα;
Ποια πυρκαγιά
σου βάφει τα μαλλιά σου
της Δήμητρας η πέτρα
η μοναξιά σου
Σχισμένο φόρεμα
της Περσεφόνης
βλέμμα βαρύ
απάνω σου σηκώνεις
Ανάμεσα στο φως 
και το σκοτάδι
κλέβεις ή δίδεις
μυστικά στον Άδη

Στίχοι-Μουσική: Λουδοβίκος των Ανωγείων

Προμηθεύς Δεσμώτης με τα μάτια των μεγάλων Ζωγράφων

Hephaestus Enchains Prometheus - Dirck van Baburen, (1623) Amsterdam

Φιλοσοφική/θεολογική εξήγηση των περί τον Προμηθέα αισχυλικών τραγωδιών και του μύθου του Έλληνα!

Το ήπαρ είναι το βιολογικό όργανο δια του οποίου ο άνθρωπος, κατά την ενύπνιο κατάσταση, μπορεί και διεισδύει στο «εν συνεχεία όλον», κατά την έκφραση του Πλωτίνου, ή στο χωροχρονικό συνεχές, κατά την σύγχρονη ορολογία. Μάλιστα ο Πλάτων, στον «Τίμαιο, 71.e +», λέγει πως η μαντική, που δόθηκε στο επιθυμητικό μέρος της ψυχής, μπορεί και λειτουργεί χάρη στο ήπαρ : το ήπαρ είναι το όργανο που πάνω του ως κάτοπτρο καθρεφτίζονται τα διανοήματα της ψυχής.

Ο Πλωτίνος στις «Εννεάδες» [«Εννεάδα 3η, 7.12.  44 – 55»] μας λέγει ότι ο χρόνος είναι η μεταβατική κίνηση της ζωής της ψυχής του Κόσμου. Όπως δηλ. ο Αιώνας «ἐστι ζωὴ ἐν στάσει», στον εαυτό και την ταυτότητά της, έτσι και ο χρόνος είναι εικόνα του εν κίνηση.

Ο Προμηθεύς στην Τέχνη της Γλυπτικής

Prometheus depicted in a sculpture by Nicolas-Sébastien Adam, 1762 (Louvre)

ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ ΔΕΣΜΟΤΗΣ του ΑΙΣΧΥΛΟΥ

Αισχύλου. ΠΡΟΜΗΘΕΑΣ ΔΕΣΜΩΤΗΣ